In de wereld
Israël wil Rusland én Oekraïne te vriend houden
Jan van der Putten
30 maart 2022 – verschenen in nr. 13

Jeruzalem – Twee dagen na de Russische invasie in Oekraïne vloog de Israëlische premier Naftali Bennett, vergezeld door een in Oekraïne geboren minister, in het diepste geheim naar Moskou. Daar sprak hij drie uur met Vladimir Poetin. Het was sabbat, voor de orthodoxe Bennett een dag waarop mechanisch vervoer verboden is. Deze regel mag slechts worden gebroken als er mensenlevens in gevaar zijn. Met Bennetts bliksemreis begon een onwaarschijnlijke bemiddelingspoging. Zou de premier van een land dat nooit vrede heeft willen of kunnen sluiten met zijn Palestijnse buren opeens in staat zijn om te bemiddelen in het gevaarlijkste conflict sinds de Tweede Wereldoorlog?
Bennett heeft de kans gegrepen om zichzelf staatsman-allure te geven en daardoor zijn rechtse minipartijtje en zijn wankele coalitie te versterken. Israël heeft sterke banden met zowel Rusland als Oekraïne. Vijftien procent van de bevolking bestaat uit – doorgaans zeer rechtse – Russen. Roman Abramovitsj en andere oligarchen hebben een Israëlisch paspoort. Tot de oorlog telde Israël twintigduizend mensen uit Oekraïne, waar pogroms en de holocaust verschrikkelijk hebben huisgehouden. Vóór de vluchtelingenexodus woonden er tweehonderdduizend joden in Oekraïne, onder wie president Volodimir Zelenski. Deze had al voor de invasie gevraagd om Israëlische bemiddeling en vredesonderhandelingen in Jeruzalem.
De Israëlische premier belt geregeld met zowel Zelenski als Poetin. De Russische president was cynisch genoeg om Bennett te condoleren met de vorige week gepleegde moord op vier Israëliërs door een lokaal lid van Islamitische Staat. Bennett geeft Oekraïne medische hulp, maar niet het Iron Dome-raketafweersysteem waar Zelenski om gevraagd had. Ook Amerika mag van Bennett deze Israëlische afweerraketten niet leveren. In de Algemene Vergadering van de VN steunde Israël een resolutie die Rusland vraagt de oorlog te beëindigen, maar het heeft de invasie zelf niet veroordeeld, volgens Bennett om zijn neutraliteit niet te verliezen.
Israël neutraal? Waarom mocht Zelenski aanvankelijk niet eens het Israëlische parlement toespreken? En waarom heeft Bennett Zelenski dan aangeraden Poetins ‘vredesvoorstellen’ te aanvaarden, zoals de journalist Barak Ravid heeft onthuld? Omdat Israël Rusland te vriend wil houden. Zonder Poetins toestemming kan Bennett zich immers niet wijden aan een veel belangrijker project dan vredestichten in Oekraïne: het bombarderen van Iraanse militaire doelen in Syrië. Bennett noemt zijn ongelukkige bemiddelingspoging een ‘morele plicht’. Het is eerder een excuus om geen partij te hoeven kiezen.