Oorlog in Gaza is voor Israël slechts een verkiezingsstunt / NRC


NRC Opinie


Oorlog in Gaza is voor Israël slechts een verkiezingsstunt


De korte Gaza-oorlog van het afgelopen weekeinde was een Israëlische aanvalsoorlog, betoogt Jan van der Putten. De westerse leiders wilden dat niet zien. In hun omgang met Israël zouden ze hun eigen waarden niet moeten inslikken.


Op het eerste gezicht lijkt de jongste Gaza-oorlog sterk op zijn vier voorgangers. Ook nu weer bediende het ene kamp zich van geavanceerde bommen, het andere van primitieve raketten. Alle Israëlische bommen sloegen weer in en veranderden gebouwen in ruïnes. Veel Palestijnse raketten kwamen in Gaza zelf terecht, met doden als gevolg, of werden boven Israël uit de lucht geschoten. De projectielen die in Israël insloegen richtten weinig schade aan.


Zoals altijd sloeg de slachtofferbalans ver uit naar de Palestijnse kant. Volgens een Israëlische legerwoordvoerder vielen er in Gaza 35 doden, onder wie elf burgers. Daarnaast zouden verkeerd afgevuurde raketten minstens vijftien Palestijnen fataal zijn geworden. Er zouden 260 mensen zijn gewond, maar volgens Palestijnse bronnen zijn het er veel meer. Aan Israëlische kant zijn er 47 lichtgewonden en geen doden. Zoals gebruikelijk bemiddelde de gemeenschappelijke buur Egypte voor een wapenstilstand.


Toch was deze driedaagse Gaza-oorlog een noviteit: hij begon niet als een Israëlische vergeldingsactie maar als een preventieve aanval, en voor het eerst was niet Hamas, de Palestijnse beweging die sinds 2007 in de overbevolkte, piepkleine Gazastrook de scepter zwaait, de oorlogvoerende partij maar de veel kleinere Palestijnse Islamitische Jihad. Dit jongere broertje van Hamas is een nog onbuigzamere vijand van Israël. Ze wordt gefinancierd en bewapend door Israëls doodsvijand Iran, dat ook Hamas steunt. En net als Hamas wordt de groep door het Westen bestempeld als terroristische organisatie.


Op de Westelijke Jordaanoever wordt de Palestijnse president Abbas steeds meer gezien als een hulpje van de Israëlische bezetters. Daardoor is de aanhang van radicale groepen sterk gegroeid. Begin vorige week werd daar de leider van Islamitische Jihad met veel geweld door het Israëlische leger gearresteerd. Zijn superieuren in Gaza dreigden met represaille-aanvallen tegen naburige Israëlische dorpen en steden. En toen zag interim-premier Yair Lapid zijn kans schoon.


Op 1 november beleeft Israël zijn vijfde verkiezingen in nog geen vier jaar tijd. Er is geen betere manier om de Israëlische kiezers te paaien dan zich op te werpen tot voorvechter van hun veiligheid. Vraag maar aan Benjamin Netanyahu, die als Mr. Security verkiezingen na verkiezingen won. Het dreigement van Islamitische Jihad bood Lapid een prachtkans om die titel van Netanyahu over te nemen en in één moeite door de meest onhandelbare Palestijnse organisatie uit te schakelen. En zo begon de Vijfde Gaza-oorlog.


Het Israëlische leger doodde verschillende leiders van Islamitische Jihad, onder wie de twee belangrijkste commandanten, en veegde veel militaire installaties van de kaart. Waarna Lapid verklaarde dat zijn doel was bereikt. Islamitische Jihad accepteerde de wapenstilstand op voorwaarde dat Israël twee gevangen kopstukken van de organisatie vrijlaat. Lapid zal daar ongetwijfeld geen enkele haast mee maken. Zijn overwinning werd nog zoeter toen president Biden en verschillende Europese leiders ritueel verklaarden dat Israël het recht had zich te verdedigen.


Inderdaad. Alleen: Israël verdedigde zich niet, het viel aan. Zoals het al sinds jaar en dag de Palestijnen aanvalt die het wagen om naar een eigen staat te streven, of die wonen op of dicht bij een stuk grond dat door Israëlische kolonisten wordt bezet of begeerd, of die zich verzetten tegen een regime van geïnstitutionaliseerde vernedering waarvoor het woord apartheid niet gebruikt mag worden. Onderdrukking roept verzet op, en verzet nieuwe onderdrukking. Zo komen we in een spiraal van geweld en terreur terecht waarin wanhoop, fanatisme en extremisme vrij spel krijgen. Vijanden van zowel Israël als de Palestijnen roeren graag in deze vergiftigde mix.


Natuurlijk betreuren de regeringen van Amerika en Europa de slachtoffers in Gaza, maar schuldigen wijzen ze niet aan. Want hoewel ze nu en dan kritiek hebben op de uitwassen van de Israëlische bezetting, gaat (militaire) steun aan Israël hun boven alles. Ze zien, bewust of onbewust, Israël net als Israël zichzelf ziet: als de voorpost van de westerse beschaving in een woestijn van barbarij. Hun nobele idealen van vrijheid, democratie, mensenrechten en zelfbeschikking passen ze daarom niet graag toe op Israël. Misschien zijn ze bang dat Jeruzalem kritiek op het Israëlische beleid afdoet als antisemitisme. En er zijn belangrijkere problemen op de wereld, nietwaar?


Het Westen zou zijn Israëlische vrienden duidelijk moeten maken dat een (tweestaten)oplossing van het Palestijnse drama in hun eigen voordeel is, als ze tenminste willen dat hun land joods en democratisch blijft. Maar na jaren Netanyahu wil Israël het conflict niet meer oplossen, maar slechts beheersen. Daarvoor is af en toe een oorlog nodig, zoals nu tegen Islamitische Jihad. Hamas heeft niet meegedaan vanwege een stilzwijgende afspraak met Israël: duizenden arbeiders uit het doodarme Gaza mogen in Israël werken mits Hamas zich koest houdt.


Israël is bijzonder gebaat bij het bestaan van Hamas, want daardoor is de Palestijnse verdeeldheid gegarandeerd en kan Israël beter heersen. Versoepeling van de blokkade van Gaza en meer economische hulp kan de angel uit het conflict nemen. Anders is het slechts wachten op het volgende bloedbad.


Jan van der Putten is journalist en schrijver.




woensdag 10 augustus 2022

Klik hier