In de wereld

China dwarsboomt onderzoek naar herkomst corona

Jan van der Putten

13 januari 2021 – verschenen in nr. 2

Beijing – In een verlaten mijnschacht ergens in de Zuid-Chinese provincie Yunnan wemelt het van de vleermuizen. In 2012 stierven er drie arbeiders aan een mysterieuze ziekte. Shi Zhengli, hoofd van het Wuhan Instituut voor Virologie, verzamelde in de schacht 293 coronavirussen, waaronder het uit 2003 bekende sars-virus. Ze ontdekte dat de genetische code van Covid-19 haast identiek was aan een van die virussen. Sindsdien is de toegangsweg tot de mijnschacht afgesloten. Virologen die er onderzoek doen, mogen met niemand contact hebben. Wat heeft China te verbergen?

Steeds meer feiten komen aan het licht die gehakt maken van de officiële Chinese versie over de ‘snelle, transparante respons’ van de overheid op het uitbreken van corona. Aanvankelijk werden de omvang van de plaag en de overdracht van mens op mens geheim gehouden en kregen klokkenluiders het zwijgen opgelegd. Een onderzoek van het persbureau Associated Press wijst uit dat de verdonkeremaning niet alleen het werk is van de autoriteiten van Wuhan. Xi Jinping zelf heeft alle wetenschappelijke virusresearch onder strikte controle van de Partij gesteld. Het is de Partij die bepaalt of een onderzoek gepubliceerd mag worden of niet.

In april vorig jaar vroeg de regering van Australië om een internationaal onderzoek naar de herkomst en de vroegtijdige aanpak van het virus. Beijing reageerde woedend met een handelsboycot die de Australische economie zwaar treft. De WHO kreeg uiteindelijk wel toestemming voor een onderzoek, dat zich moest beperken tot het ontstaan van het virus. De voorbereidingen verliepen uiterst moeizaam. Het onderzoeksteam zou op 5 januari in Wuhan aan het werk gaan, maar hoorde op het laatste moment dat de visa niet in orde waren. Zelfs WHO-baas Tedros Adhanom Ghebreyesus, vaak versleten voor een lakei van Xi, werd boos. China wil eerst de garantie dat Marion Koopmans en de andere teamleden wetenschappers zijn en geen journalisten. Afgelopen maandag maakte Beijing bekend dat de delegatie op 14 januari zal arriveren.

Intussen is sinds de uitbraak een jaar verstreken. Behalve bewijzen zijn ook de critici verdwenen. Vier burgerjournalisten zijn opgepakt. Een van hen heeft vier jaar cel gekregen, de rest zal volgen. De Partij grossiert in samenzweringstheorieën over de oorsprong van het virus: Amerikaanse militairen zouden het hebben meegebracht naar een sportfestijn in Wuhan, in Europa waren er onverklaarbaar vroege besmettingen, de verpakking van geïmporteerd diepvries zou besmet zijn. Maar niets over die mysterieuze vleermuizenmijn.