In de wereld
Ook joodse critici mogen Israël niet meer in
Jan van der Putten
22 augustus 2018 – verschenen in nr. 34

Jeruzalem – Als je Israël in of uit wilt, bereid je dan voor op rigoureuze, vaak vernederende veiligheidscontroles. Die aanpak maakt school in Europa, want: veiligheid boven alles. Maar de Israëlische leermeesters hebben hun werkterrein verruimd: behalve op terroristen hebben ze het steeds meer gemunt op critici van de regering. De arrestatie vorige week van de prominente joods-Amerikaanse journalist Peter Beinart op het vliegveld Ben-Goerion is een van de erosiesymptomen van de Israëlische democratie.
Onder joodse Amerikanen is de naam Beinart een begrip. Als progressief zionist is hij fel gekant tegen de bezetting van de Palestijnse gebieden, die immers op den duur fnuikend is voor Israël zelf en een splijtzwam in de Amerikaanse joodse wereld. Toen Beinart met zijn gezin op Ben-Goerion aankwam, werd hij door de binnenlandse veiligheidsdienst Shin Bet gearresteerd en verhoord. Of hij betrokken was bij een organisatie die de Israëlische democratie bedreigt. Nee, zei hij, ik steun juist geweldloze organisaties die de Israëlische democratie verdedigen. Waarom hij dan had meegedemonstreerd in Hebron. Om vreedzaam te protesteren tegen de rechteloosheid van de Palestijnen, antwoordde hij. Enzovoort. Ten slotte mocht hij dankzij een advocaat het land in.
Het artikel van Beinart over zijn arrestatie sloeg in als een bom. Premier Netanyahu sprak van een ‘administratieve vergissing’. Beinart zei die ‘halve excuses’ alleen te accepteren als Netanyahu ‘zijn verontschuldigingen aanbiedt aan alle Palestijnen en Palestijnse Amerikanen die elke dag een veel ergere behandeling ondergaan’. Critici worden steeds meer als vijanden gezien. Activisten van twintig organisaties, te beginnen met Boycot, Desinvestering en Sancties, kan de toegang tot het land wettelijk worden ontzegd, zoals vorige maand Lydia de Leeuw overkwam. Maar in de ondervraging van Beinart ging het niet om die organisaties, maar om zijn ideeën.
De zaak-Beinart bracht een soort #MeToo-reactie teweeg. De Amerikaanse schrijver en voormalige CNN-presentator Reza Aslan onthulde dat zijn ondervraagster tegen hem had gezegd: ‘Denkt u soms dat ik met u niet kan doen wat ik wil omdat u een publieke figuur bent? Als u niet meewerkt zult u uw kinderen lang niet zien.’ Minstens acht andere bekende Amerikaanse joden, onder wie een adviseur van de voormalige presidentskandidaat Bernie Sanders, zijn de laatste tijd aan de grens politiek doorgezaagd. De veiligheidsdienst heeft het bestaan van een zwarte lijst tegengesproken.