Het 'Hierp hiep hoera' voor Trump verstomt snel / De Brug


Wat een immense opluchting moet de verkiezing van Donald Trump zijn geweest voor Benjamin Netanjahoe. Eindelijk was hij af van de verschrikkelijke Barack Obama. De angst voor een overwinning van de minstens even verschrikkelijke Hillary Clinton was geweken. En eindelijk had Netanjahoes warme liefde voor de Republikeinen en voor Republikeinse financiers als Sheldon Adelson, die ook zijn eigen grote geldschieters zijn, vrucht gedragen. Niet voor niets had hij altijd kandidaten van de Republikeinse Partij gesteund, en omgekeerd. Niet voor niets had hij in het Amerikaanse Congres de vloer aangeveegd met Obama’s plannen om een deal met Iran te sluiten over het terugschroeven van het nucleaire programma. Eindelijk had Israël de beste Amerikaanse president gekregen die het zich wensen kon.
Tijdens zijn campagne had Trump zijn oneliners ook op Israël losgelaten. Hij riep zich uit tot Israels grootste vriend ooit, wat nogal ongeloofwaardig klonk uit de mond van iemand die de steun heeft van antisemieten en de Ku Klux Klan. Trump onderbouwde zijn claim door zijn dochter Ivanka en zijn schoonzoon, de jonge vastgoedmagnaat Jared Kushner, in te zetten. Ivanka heeft omwille van haar orthodox-joodse man het joodse geloof omhelsd. Trump beloofde de Amerikaanse ambassade direct na zijn ambtsaanvaarding over te brengen naar Jeruzalem, wat inhield dat hij Jeruzalem zou erkennen als de hoofdstad van Israel. Ook zijn belofte dat hij de deal met Iran zou herroepen klonk rechts Israël als muziek in de oren. Zijn verzekering dat hij in Israëlisch-Palestijnse onderhandelingen neutraal zou zijn en dat Israël enige concessies zou moeten doen werd in de overwinningsroes nagenoeg vergeten.
Een van de eerste Israëlische politici die Trump met zijn verkiezingszege feliciteerde was minister van Onderwijs Naftali Bennett, leider van de extreem-rechtse partij van religieuze kolonisten Habajit Hajehoedi (Het Joodse Huis). Die overwinning zag hij als dé gelegenheid om definitief het zoeken naar een tweestatenoplossing te staken. ‘De tijd van de Palestijnse staat is voorbij’, juichte Bennett. Hij eist legalisering van alle nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever, gevolgd door de annexatie van het grootste deel, bekend als Zone C. Rechtse Israëliers, de kolonisten voorop, lieten hun euforie de vrije teugel. Er zouden nu onbeperkt nederzettingen worden gebouwd, de tweestatenoplossing was eindelijk van de baan, binnenkort zou Israël eindelijk zijn bijbelse omvang hebben bereikt van de zee tot de rivier, en voor alles wat de Israëlische regering zou doen, zou in Washington luid applaus opklinken.
Vraag aan zomaar een paar Israëliërs wat de verkiezing van Trump voor hun land betekent, en je krijgt andere antwoorden. ‘Trump is de messias’, zegt een orthodoxe man zonder blikken of blozen. ‘Hij gaat het goddelijke karwei van 1967 afmaken. Judea en Samaria komen weer bij Israël. Trumps overwinning is een wonder.’ Een ander schort liever zijn oordeel op totdat Trump met daden komt. Een derde zegt dat zijn mening er niet toe doet ‘omdat Israël volledig afhangt van Amerika, of we Trump nu leuk vinden of niet.’ De projectontwikkelaar Johny gaf zijn mening op zijn manier. Hij behing een van zijn bouwprojecten in Jeruzalem met Amerikaanse vlaggen en een reusachtige spandoek met daarop de tekst: ‘President Trump, Mazeltov met uw beslissing uw ambassade te verplaatsen naar Jeruzalem’. De zakenman zette er alvast zijn eigen telefoonnummer bij.
De euforie bereikte nog grotere hoogten toen bekend werd wie Trump als ambassadeur naar Israël wilde sturen: zijn eigen onroerend-goed-advocaat. Deze David Friedman is een groot propagandist van de nederzettingen en voorzitter van een Amerikaanse organisatie die de nederzetting Bet El financieel steunt. De ambassade, vindt hij, moet zo snel mogelijk naar Israëls ‘eeuwige hoofdstad’ Jeruzalem worden overgebracht. Natuurlijk moet Friedman niets hebben van een Palestijnse staat. Hij zou zo erelid kunnen worden van Habajit Hajehudi of van Netanjahoes eigen Likoed. De leden van de kritische Joods-Amerikaanse organisatie J Street had hij ‘kapos’ genoemd. Die concentratiekampterm bestempelde hij later als ‘campagnetaal’, maar een echte spijtbetuiging kon er niet af. Zijn benoeming maakte een eind aan de oude Amerikaanse pretentie een onpartijdige bemiddelaar te zijn in het Israëlisch-Palestijnse conflict. Voor het eerst kreeg Amerika een racistische ambassadeur die van Israël een apartheidsstaat wil maken.
Ook met de benoeming van schoonzoon Jared tot zijn speciaal adviseur voor Israël, China en Mexico kreeg Trump bij rechts Israël de handen luid op elkaar. Jareds kwalificaties? Hij is miljardair, hij heeft zaken gedaan met China en Mexico, hij is jood en Bet El heeft ook van zijn familie geld gekregen, net als trouwens van de Donald J. Trump Foundation. Van de politieke verhoudingen in het Midden-Oosten weet Jared niets, waardooor hij een gemakkelijke speelbal van de onderhandelende partijen zou kunnen worden. Niettemin is hij volgens zijn schoonvader in staat de ‘ultieme deal’ tot stand te brengen tussen Israëliërs en Palestijnen, hij is immers ‘een natuurlijke dealmaker, iedereen houdt van hem’.
Trump was nauwelijks president of de Israëlische regering kondigde de bouw van 2500 nieuwe kolonistenhuizen aan. Een wet werd aanhangig gemaakt, en in februari aangenomen, om alle illegale ‘buitenposten’ van kolonisten, die gebouwd waren op Palestijnse grond, met terugwerkende kracht te legaliseren. Maar al snel begon het gejuich van rechts Israël te verstommen. Trump zei dat hij nog eens goed moest nadenken over wat hij zou gaan doen. Kennelijk had iemand hem ingefluisterd dat de problemen in Israël wat ingewikkelder liggen dan hij dacht. Overbrenging van de ambassade naar Jeruzalem bijvoorbeeld zou de deksel openen van een doos van Pandora. De Palestijnse organisatie PLO liet weten dat ze in dat geval de erkenning van Israël zou intrekken. In Israël verschenen artikelen waarin de regering het advies kreeg zich niet met huid en haar aan Trump te verkopen, omdat ze dan ook in zijn mislukking zou kunnen delen. Johny zal nog wel even moeten wachten op een telefoontje van Trump. Hij heeft zijn spandoek maar opgeborgen.
De eerste grote schrik in Israël kwam op de herdenkingsdag van de holocaust. In de verklaring van het Witte Huis ontbrak iedere vermelding van het lot van de joden. In de ontwerptekst van het ministerie van Buitenlandse Zaken waren de joden nog wél genoemd. Wie zat daarachter? Niemand minder dan Trumps topadviseur, tevens lid van de Nationale Veiligheidsraad Steve Bannon. Deze voorstander van een heilige oorlog tegen de islam is een – de combinatie lijkt absurd, maar komt vaker voor – zionistische antisemiet. Joden ziet hij als de ‘wegbereiders’ van de jihad.
Sinds de verkiezing van Trump heeft het antisemitisme in de VS een intensiteit bereikt die volgens de joodse organisatie Anti-Defamation League sinds de jaren dertig niet meer was voorgekomen: grafschennis op joodse begraafplaatsen, bombedreigingen tegen joodse centra en scholen, haattweets, hakenkruisgraffiti (waaronder een van poep). Een joodse journalist die Trump daarnaar vroeg kreeg te horen dat zijn vraag ‘zeer beledigend’ was en dat hij, Trump, de ‘minst antisemitische’ en de ‘minst racistische’ persoon was die er bestond. Het duurde bijna twee weken voordat de president zei dat hij ‘teleurgesteld’ en ‘bezorgd’ was om de antisemitische misdaden. Al die tijd deed Netanjahoe, die er een handje van heeft zijn buitenlandse critici als antisemieten te bestempelen, er het zwijgen toe.
Medio februari maakte Netanjahoe zijn opwachting bij Trump. De extremisten van Het Joodse Huis en Likoed hadden hem bezworen om in geen geval zich door Trump een tweestatenoplossing te laten aanpraten. Trump kwam met geen enkele oplossing. Hij zei tevreden te zijn met iedere regeling die Israëliërs en Palestijnen zouden bereiken, of het nu een één- of een tweestatenoplossing was of een veel grotere deal waarin ook buurlanden zouden zijn betrokken. En hij vroeg de Israëliërs ‘zich een beetje in te houden’ bij het bouwen van nederzettingen, want dat komt de vrede niet ten goede. Tot dan toe had Trump de nederzettingen geen beletsel voor vrede genoemd. Van die koude douche staan de extremisten die in Israël aan de macht zijn nog te rillen.
Netanjahoe probeert zijn extreem-rechtse flank in te tomen teneinde de relaties met Trump niet te verzieken. Zelden hebben wittebroodsweken korter geduurd dan die tussen Trump en Israëls extremistische elite. Het oude vredesproces is nu echt morsdood, en een nieuw proces is niet in zicht. Ruim honderdduizend Palestijnen hebben Trump per brief haast gesmeekt om de tweestatenoplossing niet op te geven. De Palestijnen zijn bang dat ze geheel buitenspel worden gezet. De Israëlische oppositieleider Herzog is met een doodgeboren plan gekomen om over tien jaar onderhandelingen te openen over een tweestatenoplossing. Andere plannen zijn er niet. Behalve die van de Israëlische neofascisten, want zo mogen we ze rustig noemen, om de staat Palestina nooit geboren te laten worden.




donderdag 30 maart 2017

Klik hier